დავიმდაბლე თავი ჩემი, ხოლო აღვიმაღლე სული ჩემი
* * *
ერთ კაცს ეშმაკი ნათლის ანგელოზად ეჩვენა და უთხრა: მე ანგელოზი გაბრიელი ვარ, ღმერთმა მომავლინა შენთან. ბერმა უთხრა: მე ცოდვილი და უღირსი ვარ, ვინმე სხვასთან მიგავლენდა. როგორც კი ბერის დიდი სიმდაბლე იხილა, ეშმაკი იმწამსვე გაუჩინარდა.
* * *
ერთხელ მამა მაკარი ტბიდან თავის სენაკში ბრუნდებოდა. მას პალმის ტოტები მიჰქონდა და გზად შეხვდა ეშმაკი - ცელით ხელში. ეშმაკმა მოინდომა მაკარისთვის დაერტყა, მაგრამ ვერ შესძლო და უთხრა:
- ძალა შენია, მაკარი - მე უძლური ვარ შენს წინაშე. რასაც შენ აკეთებ, იმას ვაკეთებ მეც. შენ მარხულობ, მე საერთოდ არ ვჭამ, შენ ფხიზლობ, მე სულ არ მძინავს, მხოლოდ ერთი რამით მამარცხებ.
- რით? - ჰკითხა მაკარიმ.
- სიმდაბლით - უპასუხა ეშმაკმა. აი, რატომ ვარ უძლური შენს წინაშე.
* * *
ღირსი არსენი დიდი ისეთი თავმდაბალი და მორჩილი იყო და იმდენად არ ემყარებოდა თავის გონებას, რომ ყოველთვის ეძიებდა რაიმე ესწავლა, უსწავლელ ადამიანთაგანაც კი.
ერთხელ ეს მოსაგრე ესაუბრებოდა ეგვიპტიდან ჩამოსულ ერთ ხუცესს, რჩევა-დარიგებას სთხოვდა, როგორ უკეთესად განედევნა გულიდან ღვთისთვის არასათნო აზრები. ერთმა სხვა მოსაგრემ მოისმინა მათი საუბარი, გაუკვირდა და არსენის ჰკითხა: „ნუთუ შენ, რომელმაც ბერძნული და ლათინური ენები იცი, რჩევას იღებ უსწავლელისაგან?"
„მე ვიცი ბერძნული და ლათინური ენები, - მიუგო ღირსმა მამამ, - მაგრამ დღემდე ვერ ვისწავლე ანბანი, რომელიც ამ უბრალო ადამიანმა ასე მტკიცედ იცის".
ამით არსენი დიდმა გამოამჟღავნა თავმდაბლობა, რომელიც ყველა სათნოების სათავეა, ისევე, როგორც ანბანი არის ყველა წიგნის სათავე.
* * *
ანტონი დიდი ამბობდა: ერთხელ მე ვიხილე ეშმაკის ყოველგვარი მახე, დედამიწაზე დაგებული და შეძრწუნებულმა ვიკითხე: არის ვინმე, ვინც ამათ გადაურჩება? და შემომესმა ხმა: მხოლოდ თავმდაბალნი და მშვიდნი.
* * *
ერთხელ მამები მამა ანტონისთან მივიდნენ და მასთან მამა იოსები დახვდათ. წმ. მამას მათი გამოცდა სურდა, ამიტომ წმ. წერილიდან ერთ-ერთი გამონათქვამი შეარჩია და სათითაოდ ჰკითხა თითოეულს, თუ რას ნიშნავდა ეს გამონათქვამი. ყველა საკუთარი შეხედულებისამებს პასუხობდა; ბერი კი თითოეულის მიუგებდა: არა, ვერ მიმხვდარხარ! ბოლოს მამა იოსებს ჰკითხა:
- შენ რას იტყვი ამ გამონათქვამზე?
- არ ვიცი. - უპასუხა იოსებმა.
მამა ანტონიმ კი დასძინა: მამა იოსები სწორ გზაზე დგას, როცა ამბობს, არ ვიციო.