დიაკვანი ჯონ უაიტფორდი

II. წმინდა წერილისადმი მართლმადიდებლური მიდგომა

როდესაც ღვთის წყალობით მივიღე მართლმადიდებლური სარწმუნოება და განვიკურნე ამ ზემოთ აღწერილი ღვთისმეტყველური „შიზოფრენიისაგან", დავტოვე სოდომი, როდესაც ცეცხლი და გოგირდი უკვე სწვავდნენ მას და არ მქონდა უკან მიხედვის სურვილი. სამწუხაროდ, აღმოვაჩინე, რომ პროტესტანტულმა მეთოდებმა და წინამძღვრებმა მართლმადიდებელი ეკლესიის ზოგიერთ წრეშიც კი შეაღწია. მიზეზი, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, იმაში მდგომარეობს, რომ პროტესტანტული მიდგომა წმინდა წერილისადმი თავის თავს მეცნიერებას უწოდებს და ამიტომ ზოგიერთ მართლმადიდებელ მეცნიერს ეჩვენება, რომ ეკლესიას დიდ სამსახურს უწევს და შემოაქვს ეს მცდარი მიდგომა ჩვენს სემინარიებსა და მრევლში. მაგრამ ამაში ახალი არაფერია; ერესი ყოველთვის ასე მოქმედებდა მორწმუნეთა მოსატყუებლად. როდესაც წმინდა ირინეოსმა ერესს შეუტია, თქვა: „ისინი განზრახ ოსტატური სიტყვის ხმარებით იტყუებენ უბრალო, ცნობისმოყვარე ხალხს და მათში ღვთისმგმობი და ბიწიერი აზრების გაღვივებით ღუპავენ იმ უბედურებს, რომელთაც არ შეუძლიათ ტყუილისა და ჭეშმარიტების გარჩევა. ცდომილება არ გვეჩვენება მარტო, გაშიშვლებული, რათა არ გასცეს საკუთარი თავი, არამედ ცბიერად, მიმზიდველ ტანსაცმელში გამოწყობილი აღწევს იმას, რომ გამოუცდელთ ეჩვენება თვით ჭეშმარიტებაზე უფრო ჭეშმარიტად" (18).

შეცდომებისა და გაუგებრობების თავიდან ასაცილებლად პირდაპირ ვაცხადებ, რომ წმინდა წერილისადმი მართლმადიდებლური მიდგომა არ ემყარება ობიექტურ სამეცნიერო გამოკვლევებს; წმინდა წერილის მართლმადიდებლური გაგება არ ეყრდნობა უახლეს არქეოლოგიურ მონაცემებს, მაგრამ დაფუძნებულია წმინდა წერილის ავტორთან განსაკუთრებულ დამოკიდებულებაზე. მართლმადიდებელი ეკლესია ქრისტეს სხეულია, „სუეტი და სიმტკიცე ჭეშმარიტებისაჲ", ამავე დროს, არის იარაღი, რომლის საშუალებითაც ღმერთი (მისი წევრების ხელით) წერდა წმინდა წერილს და საშუალება, რომლითაც ღმერთმა დაიცვა წმინდა წერილი. მართლმადიდებელ ეკლესიას სწორედ ესმის წმინდა წერილი იმიტომ, რომ არსებობს ერთიანი ცოცხალი გარდამოცემა, რომელიც მოდის ჯერ კიდევ ადამიდან და ყველა დროგამოვლილმა მოაღწია ჩვენამდე. ამ ჭეშმარიტების დამტკიცება არ შეიძლება ლაბორატორიაში; მისი რწმენა გვეძლევა სულიწმინდისაგან. აქ პროტესტანტმა შეიძლება დასვას შეკითხვა: ვის შეუძლია, დაამტკიცოს მართლმადიდებლური გარდამოცემის სისწორე და, საერთოდ, რომელიმე გარდამოცემის არსებობა?

უწინარესად უნდა ვთქვათ, რომ პროტესტანტებისათვის აუცილებელია ეკლესიის ისტორიის შესწავლა თანმიმდევრულად, საუკუნეების მიხედვით, და არა აქა-იქ, მოციქულთა საქმეებიდან პირდაპირ პროტესტანტული რეფორმაციისაკენ ნახტომით. მაშინ ისინი გაიგებენ, რომ არსებობს მხოლოდ ერთი ეკლესია და რომ ყოველთვის ასეთი იყო თვითშეგნება და რწმენა ეკლესიისა. ნიკეის მსოფლიო კრებაზე მიღებული სიმბოლო სარწმუნოებისა, მრწამსი მკაფიოდ გამოხატავს ამ რწმენას: „მრწამს... ერთი წმიდა... ეკლესია". ეს მტკიცება, რომელიც აღიარებულია თითქმის ყველა პროტესტანტული აღმსარებლობის მიერ, არასდროს განიმარტება, როგორც რაღაც უხილავი ეკლესია, რომლის წევრებიც თავიანთი სწავლების ვერცერთ პუნქტში ვერ შეთანხმებულან ერთმანეთში? მსოფლიო კრებებმა, რომლებმაც დაადგინა ეს სიმბოლო (ისევე, როგორც წმინდა წერილის კანონი), ანათემას გადასცა ყველა ის, ვინც ეკლესიის გარეთ იყო, იქნებოდა ეს ერეტიკოსი (როგორც მონტანისტები), თუ განხეთქილებაში მყოფი (როგორც დონატისტები), მათ არ უთქვამთ: „ჩვენ არ ვეთანხმებით მონტანისტების სწავლებას, მაგრამ ისინი ისეთივე ნაწილი არიან ეკლესიისა, როგორც ჩვენ". პირიქით, მონტანისტები განკვეთილნი იქნენ ეკლესიიდან მანამდე, სანამ არ მოსურვებენ დაბრუნებას და არ იქნებიან მიღებული წმინდა ნათლობით და მირონცხებით (ერეტიკოსების შემთხვევაში), ან მხოლოდ მირონცხებით (განხეთქილებაში მყოფთა შემთხვევაში) (II მსოფლიო კრების VII კანონი). ეკლესიის გარეთ მყოფთან ერთად ლოცვაც კი იკრძალება (მოციქულთა XI-V და XI-VI კანონები). პროტესტანტებისგან განსხვავებით, რომლებიც გმირებად შერაცხავენ მათ, ვინც გავიდა ერთი დაგჯუფებიდან და შექმნა სხვა, საკუთარი დაჯგუფება, ძველ ეკლესიაში ასეთი რამ უდიდეს ცოდვად ითვლებოდა. როგორც გვაფრთხილებდა წმინდა მოციქულისა და მახარებლის იოანეს მოწაფე წმ. ეგნატე ანტიოქიელი: „არ შეცდეთ, ძმებო! ვინც განხეთქილების შემომტანთ გაჰყვება, ის ცათა სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს. ვინც უცხო სწავლებას მისდევს, ის არ თანაუგრძნობს ქრისტეს ვნებას" (ფილადელფიელებისადმი 3,5).

პროტესტანტული მოძრაობა გამოწვეული იყო პაპის ბოროტმოქმედებით, მაგრამ სანამ პაპისტები არ განუდგნენ მართლმადიდებლურ აღმოსავლეთს, ეს ბოროტმოქმედებები არ არასებობდა. ბევრი თანამედროვე პროტესტანტი ღვთისმეტყველი არც ისე დიდი ხნის წინ აზრობრივად მიუბრუნდა „განუყოფელი ქრისტიანობის" პირველ ათასწლეულს და აღმოაჩინა ის დიდი საგანძური, რომელიც დაიკარგა დასავლეთის მიერ (ამის შედეგად ბევრი მათგანი ხდება მართლმადიდებელი). აშკარაა, რომ სწორია ამ სამიდან ერთი დებულება:

1. მართლმადიდებლური გარდამოცემა არ არსებობს. ბჭენი ჯოჯოხეთისანი მოერივნენ ეკლესიას და ამგვარად სახარება და ნიკეის სარწმუნოების სიმბოლო მცდარია.

2. ჭეშმარიტი სარწმუნოება პაპიზმშია, მისი ცვალებანი ანდა ახლადშემოღებული დოგმატებით, რომლებიც განისაზღვრება ქრისტეს შეუცდომელი მოადგილის მიერ.

3. მართლმადიდებელი ეკლესია არის ერთადერთი ეკლესია, რომელიც დააარსა ქრისტემ და რომელმაც მთლიანად და შეურყვნელად შემოინახა მოციქულებრივი გარდამოცემა.

ამგვარად, პროტესტანტები დგანან შემდეგი არჩევნის წინაშე: რელატივიზმი, რომაული კათოლიციზმი ან მართლმადიდებლობა.

პროსტესტანტების უმრავლესობამ იმის გამო, რომ მათმა ძირითადმა პირნციპმა, რომელიც აღიარებს „მხოლოდ წმინდა წერილს", მიიყვანა მხოლოდ დაყოფამდე და კამათამდე, დიდი ხანია უარი თქვა ნამდვილი ქრისტიანობის ერთიანობის იდეაზე; მტკიცება, რომ ჭეშმარიტი სარწმუნოება მხოლოდ ერთია, მათ მიერ მიიღება, როგორც სასაცილო ჰიპოთეზა. როდესაც ისინი აწყდებიან ეკლესიის მიმართ ზემოთმოყვანილ მკაცრ დებულებებს, როგორც წესი, აღშფოთდებიან და გვადანაშაულებენ ქრისტიანული სიყვარულის უქონლობაში. ჭეშმარიტი ერთობის გარეთ მოხვედრილნი, ცდილობენ შექმნან ცრუ ერთობა, თანამედროვე ერესის - ეკუმენიზმის სახით, რომელშიც გმობენ მხოლოდ იმ აღმსარებლობენე, რომლებიც პრეტენზიას აცხადებენ, რომ მხოლოდ მათთან არის ჭეშმარიტება. მაგრამ აქ მოქმედებს არა სიყვარული, როგორც ეს ესმის ეკლესიას, არამედ ჰუმანური სენტიმენტალიზმი. ეკლესიის ერთიანობას კი საფუძცლად უდევს სიყვარული. ქრისტე იმიტომ კი არ განკაცებულა, რომ ჩამოეყალიბებინა ახალი ფილოსოფიური სკოლა. როგორც მან თქვა, ის მოვიდა იმიტომ, რომ შეექმნა თავისი ეკლესია და მას „ბჭენი ჯოჯოხეთისანი" ვერ მოერევიან. ეს ეკლესია წარმოადგენს „არა შინაგანად განცალკევებულ პიროვნებათა მექანიკურ გაერთიანებას, არმაედ ორაგნულ ერთობას" (19).

ეს ეკლესიური ერთობა შესაძლებელია მხოლოდ სულიწმიდის მიერ მოცემული ახალი ცხოვრების და ცხოვრებაში მისტიკურად დაფუძნებული ეკლესიის წყალობით. „ქრისტიანული რწმენა აერთიანებს ქრისტეს ერთგულთ და ამგვარად მათგან შეადგენს ერთიან სხეულს. ქრისტე ქმნის ამ სხეულს, თითოეულს აზიარებს თავისთან და სულიწმინდასთან... თუ გაწყდება კავშირი ეკლესიასთან, მაშინ განკერძოებული და თავის თავმოყვარეობაში ჩაკეტილი ცალკეული პიროვნება კარგავს სულიწმინდის მადლს, რომელიც სუფევს ეკლესიაში" (20).

ეკლესია ერთია, რადგანაც ის ქრისტეს სხეულია და მის გაყოფა შეუძლებელია. თუმცა ერთობის ეს კონცეფცია ვინმემ შეიძლება არაარსებითად მიიჩნიოს, მაგრამ ასე არ ფიქრობენ ისინი, ვინც ეს გამოსცადა ცხოვრებაში და შევიდა ამ რეალობაში. ყოველივე ეს შეიძლება ვინმეს მკაცრად და მიუღებლად ეჩვენოს, მაგრამ ასეთია ეკლესიური რეალობა და ის „თითოეულისაგან ითხოვს უდიდეს თავგანწირავას, მორჩილებას და სიყვარულს" (21). ეკლესიის ერთობის რწმენას აქვს ორი მხარე: ისტორიული და დღეს არსებული ერთობა.

ეს ნიშნავს, რომ, მაგალითად, როდესაც გარდაიცვალნენ მოციქულები, ისინი არ მოწყდნენ ეკლესიის ერთობას. ისინი კვლავინდებურად არიან ეკლესიის ნაწილნი არანაკლებ, ვიდრე მაშინ, როდესაც ისინი შედიოდნენ მასში ხორციელად. როდესაც ვასრულებთ ევქარისტიას (ვეზიარებით) ნებისმიერი ადგილობრივ ეკლესიაში მთელ მიწიერ და ზეციურ ეკლესიასთან ერთად ვასრულებთ ამას. წმინდანები ზეცაში უფრო ახლოს არიან ჩვენთან, ვიდრე ადამიანები, რომლებსაც ვხედავთ და რომელთაც შეგვიძლია, შევეხოთ კიდეც. ამგვარად, მართლმადიდებელ ეკლესიაში გვასწავლიან არა მხოლოდ ის ხორციელი ადამიანები, რომლებიც ღვთის მიერ დადგენილნი არიან ამისათვის, არამედ ეკლესიის ყველა მასწავლებელი, რომელიც იმყოფება ზეცაში ან მიწაზე - წმ. იოანე ოქროპირი ჩვენს ცხოვრებაში არის მასწავლებელი არანაკლებ, ფაქტიურად უფრო მეტადაც კი, ვიდრე ცოცხალი ეპისკოპოსი.

ამგვარად წმინდა წერილს არ განვმარტავთ მხოლოდ ჩვენი საკუთარი ძალებით (2 პეტრე 1,20), არამედ ამას ვაკეთებთ მთელ ეკლესიასთან ერთად. ასეთი მიდგომა კლასიკური განსაზღვრებით ფორმულირებული იყო წმ. ბიკენტის მიერ:

„წმინდა წერილს მისი ამაღლებულობის გამო ყველა ერთნაირად ვერ იგებს, ერთი განმარტავს მას ასე, მეორე - სხვანაირად; ასე რომ, რამდენი თავიცაა, თითქმის იმდენივე აზრის გამოტანა შეიძლება მისგან. ამის გამო სრულიად აუცილებელია, ცდომილების ასეთ მრავალრიცხოვან და მრავალგვარ კლაკნილებს შორის სამოციქულო და საწინასწარმეტყველო ნაწერების განმარტების ძაფი მივმართოთ მსოფლიო საეკლესიო გაგების ნორმისაკენ. თვით მსოფლიო ეკლესიაში კი არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გადავუხვიოთ იმისაგან, რაც სწამდა ყველას, ყველგან და ყოველთვის. იმიტომ, რომ ჭეშმარიტად ის არის საყოველთაო, რაზეც ამ სიტყვის მნიშვნელობაც მიგვითითებს, იგი მოიცავს ყველაფერს. საბოლოოდ ამ წესის ერთგულნი დავრჩებით იმ ერთადერთი პირობით, რომ მივყვებით საყოველთაობას, სიძველეს და თანხმობას. საყოველთაობის მიყოლა ნიშნავს, რომ ვაღიაროთ მხოლოდ ის სარწმუნოება, რასაც აღიარებს მთელი ეკლესია მთელი დედამიწის ზურგზე; მივყვეთ სიძველეს ნიშნავს, არავითარ შემთხვევაში არ გადავუხვიოთ იმ სწავლებიდან, რომელსაც ეჭვგარეშე მიჰყვებოდნენ წმინდა მამები და წინაპრები; და ბოლოს, მივყვეთ თანხმობას ნიშნავს, თვით სიძველეშიც მივიღოთ სარწმუნოების მხოლოდ ის განსაზღვრებები და განმარტებები, რომლებსაც მიჰყვებოდა ყველა, ყოველ შემთხვევაში თითქმის ყველა, მოძღვარი და მასწავლებელი" (22).

„საყოველთაობის" ეს განმარტება ჩვენი სარწმუნოების ღრმა საიდუმლოს შემადგენელი დებულებების მკაფიო ფორმულირებას აკეთებს. ბუნებრივად ისმის კითხვა: „როგორ შეგვიძლია ვიცოდეთ რაში მდგომარეობს ჭეშმარიტი სამოციქულო სარწმუნოება, როდესაც ვხვდებით სხვადასხვა გადახრებს მისგან?" ეს საკითხი ეკლესიის წინაშე ჯერ კიდევ მოციქულთა დროიდან იდგა, და მასზე პასუხის გაცემას ცდილობდნენ სარწმუნოების უდიდესი მასწავლებლები. კითხვა უკვე თავის თავში მოიცავს პასუხს: გადახრას იმით ვიცნობთ, რომ ის არის გადახრა.

„...რა სწამდათ ყველგან"

საყოველთაოობის განსაზღვრებისას, წმ. ბიკენტი სიტყვას „ყველგან", სრულიადაც არ ხმარობს მხოლოდ გეოგრაფიული აზრით. აშკარაა, რომ მის დროშიც მსოფლიოს ბევრ რეგიონში ბატონობდა ერესები. ცხადია, ნათქვამით - „სჯეროდათ ყველგან" წმ. ბიკენტი გულისხმობდა მათ, ვინც მართლმადიდებელ ეკლესიას ეკუთვნოდა. შემდგომში „საყოველთაოობა" არ შეიძლება განვიხილოთ სარწმუნოების ორი სხვა ნიშან-თვისების - „სიძველისა" და „თანხმობის" გარეშე. უეჭველია, წმ. ბიკენტის საწყის წინამძღვრად მიაჩნდა, რომ ქრისტიანობა არის ჭეშმარიტი სარწმუნოება, რომ ეკლესია დაარსებულია თვით ქრისტეს მიერ და რომ იგი დაფუძნებულია მოციქულთა სწავლებაზე. ამ წინამძღვრებიდან გამომდინარე ყველა მოციქულს ჰქონდა ერთი და იგივე სარწმუნოება; ამიტომ ეკლესია სწორ სწავლებას მოიცავს მთელი სისრულით და არა მის რაღაც ცალკეულ ნაწილს. როდესაც ეკლესიის შიგნით წარმოიშობა განცალკევებული „ახალი" სწავლებები, ეკლესია მაშინვე შეიცნობს მათ, როგორც უცხოს და გაემიჯნება მათ. ის, ვისაც არ სურს აღიაროს მართლმადიდებელი ეკლესიის სამოციქულობბა, მიუთითებს მისგან მოწყვეტილ ჯგუფებზე და კითხულობს: „როგორ უნდა გავიგოთ, სახელდობრ სად არის ჭეშმარიტი სამოციქულო ეკლესია? შეიძლება ესენი არიან ნესტორიანელები ან მონოფიზიტები ანდა პაპისტები?" მაგრამ ყოველ ცალკეულ შემთხვევაში შესაძლებელია მივყვეთ გარემოებებს, რომელთა დროსაც აღნიშნული ჯგუფები გადაიხარნენ ერესისაკენ და დავინახოთ, რომ პაექრობები, რომლებმაც ისინი გამოყოფამდე მიიყვანეს, ეკლესიის სხეულში შემოტანილი გარეგანი ინფექციით იყო გამოწვეული. მართლმადიდებელმა ეკლესიამ რეაგირება მოახდინა მათზე ისე, როგორც ამას იზამდა ყოველი ჯანმრთელი იმუნური სისტემის მქონე სხეული, ესე იგი ცდილობდა გადაელახა ეს ერეტიკული ავადმყოფობა.

„...რა სწამდათ ყოველთვის"

წმინდა მამათა ნაწერებში სიტყვები - „სიახლე", „ახალშემოღებული" – „ერესის" სინონიმებია. „ერთ გზის მოცემული... წმიდათა სარწმუნოება..." (იუდა 3) არ იცვლება;

ამიტომ თუ რაიმე, „რაც სწამდათ ყოველთვის" (დაწყებული მოციქულთა დროიდან), ცვლილებას განიცდის, ის არავითარ შემთხვევაში არ იქნება ეკლესიის ნამდვილი სწავლება. პავლე მოციქული გარკვევით გვასწავლის: „იესუ ქრისტე გუშინ და დღეს და იგი თავადი არს უკუნისამდე. მოძღურებასას მრავალსახესა და უცხოსა ნუ შეიწყნარებთ..." (ებრ. 13,8-9).

„...რა სწამდა ყველას"

არა მარტო არ უნდა გადავუხვიოთ იმისგან, რაც სწამდათ ძველად, არამედ უნდა გავყვეთ იმ სწავლებას, რომელსაც ყველა წმინდა მამა ეთანხმებოდა და არა ცალკეული მამების სხვადასხვა შეხედულებას, რომელიც მათ პირად აზრს გამოხატავდა. სწორედ ამას გამოხატავს წმ. ბიკენტის სიტყვები: „მივყვეთ თანხმობას ნიშნავს... მივიღოთ სარწმუნოების მხოლოდ ის განსაზღვრებები და განმარტებები, რომლებსაც მიჰყვებოდა ყველა... მასწავლებელი". დამოუკიდებლად ეკლესიის არც ერთი წევრი არ არის უცოდველი. არსებობს მაგალითები, რომ მართლმადიდებელი მამები დროდადრო ცდებოდნენ. ამ მამებსა და ერეტიკოსებს შორის განსხვავება იმაში მდგომარეობს, რომ პირველნი ცდებოდნენ უნებლიეთ (და როდესაც ეკლესია მიუთითებდა, ინანიებდნენ შეცდომებს), ერეტიკოსები კი ქადაგებენ ერესს, უპირისპირდებიან ეკლესიას და არ ისმენენ კრიტიკას.

ეკლესია აღიარებს, რომ წმინდა წერილი უცოდველია, მაგრამ არც ერთ არსებულ ხელნაწერს არ თვლის შეცდომისაგან დაზღვეულად. გადამწერები წმინდა წერილის გადაწერის დროს თავისი ადამიანური სისუსტეების გამო უშვებდნენ უმნიშვნელო შეცდომებს. თუმცა სხვადასხვა ხელნაწერების შედარებით შეგვიძლია აღმოვაჩინოთ ეს შეცდომები და შევასწოროთ სხვა ურთიერთშეთანხმებულ ხელნაწერებთან შედარების გზით. ანალოგიურად, ეკლესიის მამები, როგორც ყველა ადამიანი, დროდადრო, შესაძლებელია, შემცდარიყვნენ, მაგრამ ჭეშმარიტებიდან ეს მცირეოდენი გადახრები ადვილად შესამჩნევია წმინდა მამათა ნაწერების შუქზე.

წმიდა წერილისადმი ასეთი მიდგომით ცალკეული ადამიანების ამოცანას არ წარმოადგენს ორიგინალობისაკენ სწრაფვა. მისი მოვალეობაა, იცოდეს და ესმოდეს საეკლესიო გარდამოცემა. არ უნდა გავცდეთ ეკლესიის მამების მიერ დადგენილ საზღვრებს, ერთგულნი უნდა ვიყოთ მათგან მიღებული გადმოცემისა (გარდამოცემისა). ამისათვის საჭიროა, ბევრი ვისწავლოთ და ვიფიქროთ, მაგრამ წმინდა წერილის სწორად გასაგებად უფრო მნიშვნელოვანია, ვმონაწილეობდეთ ეკლესიის მისტიკურ ცხოვრებაში. სწორედ ამიტომ, როდესაც წმ. ავგუსტინე წერს იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა განვმარტოთ წმინდა წერილი, მცირე ხნით ჩერდება იმ ცოდნაზე, რომელიც საჭიროა წმინდა წერილის შესწავლისათვის. ის დიდ ადგილს უთმობს იმის ახსნას, თუ როგორი უნდა იყოს ადამიანი, რომელიც შეუდგება წერილის განმარტებას (23):

1. ვისაც მთელი გულით უყვარს ღმერთი და არ გააჩნია სიამაყე;

2. ვისაც უნდა, რწმენით და მოწიწებით და არა სიამაყით და სიხარბით, ჩასწვდეს ღვთის ნებას;

3. ვისაც აქვს წმინდა გული, შეძლებისამებრ კვდება ამ სოფლისათვის, ვისაც არ ეშინია და არ ცდილობს, ვინმეს ასიამოვნოს;

4. ვინც არ ეძებს არაფერს, გარდა ღვთის შეცნობისა და ქრისტესთან ერთობისა;

5. ვისაც ხარბად სწყურია უბიწოება;

6. ვინც დაუღალავად მონაწილეობს მოწყალების და სიყვარულის საქმეებში.

ეს მოთხოვნები იმდენად დიდისა, რომ მხოლოდ მაღალი სულიერების ადამიანს შეუძლია ამის გაკეთება. ჩვენ კი მორჩილად უნდა მოვიდრიკოთ ქედი იმ წმინდა მამათა წინამძღოლობის წინაშე, რომლებმაც გამოავლინეს ეს სათნოებანი თავის ცხოვრებაში და ნუ მოვიტყუებთ თავს იმით, რომ მათზე უკეთ შეგვიძლია, განვმარტოთ ღვთის წმინდა სიტყვა.

წმინდა წერილი, ალბათ, წმინდა გარდამოცემის მწვერვალია, მაგრამ სიმაღლე, რომელზეც ავყავართ წმინდა წერილს შეიცნობა მხოლოდ იმ მაღალი მთის წყალობით, რომელსაც ეს მწვერვალი აგვირგვინებს. მთლიანი გარდამოცემის კონტექსტიდან მოწყვეტილი წმინდა წერილის სალი კლდე იმ უბრალო თიხის მასად იქცევა, რომელსაც ნებისმიერი ფორმა შეიძლება მიეცეს იმის სურვილისამებრ, ვინც ამ საქმეს მოჰკიდებს ხელს. არ შეიძლება საუბარი წმინდა წერილის პატივისცემაზე, თუ მას არასწორად იყენებენ ან ამახინჯებენ, თუნდაც ეს ავტორიტეტის ასამაღლებლად კეთდებოდეს.

მოვალენი ვართ ვიკითხოთ ბიბლია - ეს ღვთის წმინდა სიტყვაა! მაგრამ იმის გასაგებად, თუ რას გვეუბნება იგი, მოდით, მორჩილად დავსხდეთ იმ წმინდანთა ფეხებთან, რომელნიც იყვნენ „მყოფელ სიტყვისა მის და ნუ ხოლო მსმენელ" (იაკობ 1,22) და თავისი ცხოვრებით დაამტკიცეს, რომ ისინი წმინდა წერილის ღირსეული განმმარტებელები არიან. თუ გვიჩნდება კითხვები, რომლებიც მოციქულთა ნაწერებს ეხება, მივმართოთ მათ, ვინც იცნობდა მოციქულებს პირადად, მაგალითად, წმინდანებს - ეგნატე ანტიოქიელს და პოლიკარპე სმირნელს. მოდით, შევეკითხოთ ეკლესიას და ნუ მოვიტყუებთ თავს.

თარგმნა დავით ქერაშვილმა