„შემიძლია გასწავლოთ, როგორ ჩამოასხათ წამლის შუშაში პატივმოყვარეობა, მოადუღოთ სახელი და დიდება, ბოთლში მოაქციოთ სიკვდილი"- ურჩევენ ჩვენს ბავშვებს ამ რამდენიმე წლის წინ ქართველმა (და არა მარტო ქართველმა) მკითხველმა მიიღო წიგნი, რომელმაც „წიგნთან დააბრუნა ბავშვები". ეს გახლდათ ჯ.ქ. როულინგის ლეგენდარული „ჰარი პოტერი და ფილოსოფიური ქვა". ამ გამოცემამ მთელ მსოფლიოში დიდი აჟიოტაჟი გამოიწვია. მას არნახული რეკლამა ახლდა. მსოფლიოს უდიდეს ქალაქების ქუჩაში თქვენ შეგიძლიათ გადააწყდეთ სათვალიანი, სიმპათიური ბიჭუნას უზარმაზარ სარეკლამო ფირნიშებს, პოტერი გვიმზერს ჟურნალების ფურცლებიდან, პოტერი გაცოცხლდა კინოში, ტელევიზიაში... ნაწარმოების გმირების თეატრალიზებული წარმოდგენები იმართება წიგნის პრეზენტაციებზე და ა.შ. წმიდა მამები გვაფრთხილებდნენ, რომ ადამიანი თავის გონებას უფრო მეტად უნდა უფრთხილდებოდეს, ვიდრე კუჭს, რომელშიც არცერთი ჭკუათმყოფელი არ ჩაუშვებს მძაღე საჭმელს და აშმორებულ წყალს. განსაკუთრებით კი მოსაფრთხილებელია ბავშვების სათუთი გონება და სული. ყველაფერს, რასაც ჩვენ ბავშვებს ვთავაზობთ წასაკითხად ან საყურებლად გულმოდგინე და მზრუნველი გამოკვლევა სჭირდება. ჩვენი რედაქციის დავალებით სწორედ ამგვარი გამოკვლევა იდო თავს ქვემოთ მოყვანილი ნაშრომის ავტორმა ნანა ბოკუჩავამ. უნდა ითქვას, რომ ავტორი ამ საქმეს არ შედგომია რაიმე წინასწარი, აკვიატებული განწყობით. მან ყურადღებით შეისწავლა საკითხი და შემოგვთავაზა სურათი, რომელიც გვიმჟღავნებს „პოტერის" რეალურ არსს. ამ არსის გასაგებად კი საჭირო გახდა არამარტო „საბავშვო ბესტსელერის", მისი ავტორის ინტერვიუების, წიგნზე დაწერილი გამოხმაურებების, არამედ ოკულტიზმისა და მაგიის შესახებ არსებული ლიტერატურის, სამედიცინო ცნობარების გაცნობა, რაც სულიერი თვალსაზრისით საკმაოდ მძიმე იყო. სწორედ ამ სიმძიმის გამო კვლევა უფრო გამოწვლილვითი არ აღმოჩნდა, თუმცა წარმოდგენილი მასალა დასკვნების გამოსატანად სრულიად საკმარისია. დასკვნები კი ყველაზე სევდიანია და უნებლიედ გვაგონებს ზოგიერთი თანამედროვე ოკულტისტის დანაქადებს, რომ XXI საუკუნე იქნება ადამიანის დაფარული ოკულტური შესაძლებლობების გამოვლენის საუკუნე. ნაშრომი, რომლის ბეჭდვასაც „საპატრიარქოს უწყებანი" ამ ნომრიდან იწყებს, არაა კომპილაციური. ვფიქრობთ, იგი უნდა წაიკითხონ პედაგოგებმა, მშობლებმა და საერთოდ, ყველა ადამიანმა, ვისთვისაც ჩვენი მომავალი თაობის სულიერი მდგომარეობა სულერთი არაა. და ბოლოს, ქვემოთ წარმოდგენილ მასალას აუცილებლად უნდა გაეცნონ ისინი, ვისაც „ჰარი პოტერი"... უწყინარი ზღაპარი ჰგონია. ზ. ცხოვრებაძე
ცოცხზე ამხედრებული „ბიჭუნა" ჰარი პოტერი |
XVII საუკუნის გრავიურა, სადაც წარმოდგენილია დემონი პოლტერგეისტი |
ამავე კატეგორიის მეორე პერსონაჟია პოლტერგეისტი პივსი: „პოლტერგეისტ პივსს… თუ მაშინ გადაეყრებოდი, როცა გაკვეთილზე გაგვიანდებოდა, თავზე ქაღალდების სანაგვე კალათას ჩამოგაცვამდა, ფეხქვეშ ხალიჩას გამოგაცლიდა, ცარცით დაგბომბავდა..." /გვ.122/. სიტყვა პოლტერგეისტი ნაწარმოებია გერმანული სიტყვებიდან „გეისტ" - „პოლტერ" და სიტყვასიტყვით აღნიშნავს ხმაურის გამომწვევ „სულს". ჯადოქრობის ისტორიაში შესულ დემონთა ლეგიონიდან პოლტერგეისტის მიმართ შიში დღემდე ნარჩუნდება. მას მიეწერება ის ხმები, რომლის გამომწვევი მიზეზები ხილული არაა: ხმაურები, კაკუნები კედელზე, ჭერზე და კიბეებზე. ანუ ის რასაც ეკლესია ბოროტ სულთა მანქანებას მიაწერს და რაც სახლის კურთხევით ან ნაკურთხი წყლის სხურებითა და ეკლესიაში მიღებული სხვა წესებით დაიძლევა. ხსენებული როულინგისეული პერსონაჟი პივსი კი შემდეგნაირად შემოდის: „ეი, პივს გამოდი დაგვენახე! ცოტა უხერხული პასუხი მიიღეს, თითქოს დიდი საჰაერო ბუშტი დაიცალაო... ტკაც! და გამოჩნდა ჰაერში დაკიდებული პატარა კაცუნა, დიდპირიანი და ბოროტთვალებიანი. ფეხები გადაჯვარედინებული ჰქონდა, ხელებით ვითომ ყავარჯნებს ეყრდნობოდა. „პოლტერგეისტის მე-17 საუკუნისეული ილუსტრაცია თითქმის თანხვდება წიგნში აღწერილს /იხ.ილუსტრაცია/.
ჰოგვორსტის სკოლის ბნელი დერეფნების მოსახლე და მეთვალყურე ფილჩიც „მაშინ ჩნდება, როცა არ ელი." იგი თავისი გაძვალტყავებული ჭუჭყისფერი კატით: „ყველა მოსწავლეს სძულს".
მაგიის ისტორიას მოჩვენება - პროფესორი ბინსი ატარებს. „ყველაზე მოსაწყენი მაგიის ისტორია იყო, ერთადერთი საგანი, რომელსაც მოჩვენება ასწავლიდა. /გვ. 123/ - წმიდა მამები მაგიური ლიტერატურის სახლში შენახვასაც კი მკაცრად კრძალავდნენ. წმიდა კიპრიანე მოგვყოფილმა, როდესაც ჯადოქრობისათვის თავის დანებება და გაქრისტიანება გადაწყვიტა, მაგიური წიგნები ქალაქის ცენტრში საჯაროდ დაწვა. როულინგისეულ პატარა ჯადოქრების სკოლაში კი მაგიის ისტორიის გაკვეთილის ერთადერთი ნაკლი ისაა, რომ ის მოსაწყენია. წარმოდგენა მაგიის თაობაზე ნორჩი მკითხველის ცნობიერებაში ჯდება, როგორც საინტერესო ან უინტერესო, მაგრამ არა საშიში.
„იდეალური" პერსონაჟის ჰარის დაპირისპირება სწორედ პედაგოგთან, ტრანსფიგურაციის მასწავლებელთან სნეიპთან იწყება, რომლის ჰარის მიმართ ზიზღის მოტივაცია შემდეგნაირი ლოგიკითაა ახსნილი:
„ - პროფესორი სნეიპი, ჰარი.
- დიახ ქვირელმა მითხრა, იმიტომ სძულხარ, რომ მამაშენი სძულდაო. მართალია?
- ერთმანეთი მართლა არ უყვარდათ... მოხდა რაღაც, რაც სნეიპმა არ აპატია.
- რა მოხდა?
- მამაშენმა სიკვდილისაგან იხსნა.
- რაა?
- ო, რა უცნაურადაა ადამიანის ტვინი მოწყობილი, არა? სნეიპი იტანჯება, რადგან ვალში დარჩა მამაშენთან. მთელი წელია თავს იკლავს შენს დასაცავად, რომ მაგ ვალიდან ამოვიდეს, შემდეგ კი ისევ მშვიდად განაგრძოს მისი სიძულვილი" /გვ.263/. აქ მადლიერების სრულიად დემონური, არალოგიკური საზღაური ჩვეულებრივ ადამიანურ განცდად საღდება. სიძულვილი კი მუდმივ განწყობად ფიქსირდება.
„სანატრელი" ჰოგვორტსის მასწავლებლებთან დაპირისპირების კულმინაცია „ბნელი ძალებისაგან თავდაცვის" პედაგოგთან ქვირელთან ხდება, აქ ბავშვებს კიდევ ერთ ტყუილს სთავაზობენ - რა ბნელი ძალებისაგან უნდა დაიცვან სკოლის აღსაზრდელებმა თავი, როცა ჰოგვორტსი ბნელ ძალთა ნამდვილ შესაკრებელს წარმოადგენს. ეს პერსონაჟი წარმოგვიდგება ენაბრგვილ, შეშინებულ სუსტ არსებად. მიუხედავად ამისა, სწორედ იგი ხდება უმაღლესი ბოროტების ვოლდემორის მედიუმი, ე.წ. „ორსახა ადამიანი". იგი წარმოთქვამს შემდეგ სიტყვებს: „დიდმა ვოლდემორმა თვალი ამიხილა. არ არსებობს არც სიკეთე და არც ბოროტება - სულ ტყუილია. არსებობს მხოლოდ ძალაუფლება და არსებობენ ადამიანები, მეტისმეტად სუსტნი, რომელთაც არ ძალუძთ მისი მოპოვება" /გვ.256/ ჰარი ქვირელის მეშვეობით ხვდება ვოლდემორსაც, რომლის სახელის წარმოთქმასაც მთელს ჯადოქრულ სამყაროში, რამდენიმე გამონაკლისის გარდა ყველა გაურბის და„ჩვენ-რომ-ვიცით"-ით მოიხსენიებს: „ - შემომხედე რას დავემსგავსე, - თქვა სახემ, - მხოლოდ ჩრდილი ვარ და მოჩვენება... თუ ვინმეს სხეულში არ შევუსახლდი, ფორმა არა მაქვს... კიდევ კარგი, რომ ყოველთვის მოიძებნება კაცი, ვინც გულშიც შემიშვებს და გონებაშიც"/გვ.258/.
(მკითხველს პატიებას ვთხოვთ მოყვანილი ვრცელი ციტირებებისათვის. ეს გზა თანამოაზრეობისა და თანაოპონირების ერთადერთ საშუალებად მივიჩნიეთ.)
ნანა ბოკუჩავა
გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებანი" № 47 (255), 2003 წ.
სულ კომენტარები: 0 | |