ერისკაცი სამჯერ დაიწერს პირჯვარს და ჯერ წაიკითხავს დასაწყის ლოცვებს:

ლოცვითა წმიდათა მამათა ჩვენთათა, უფალო, იესუ ქრისტე, ღმერთო ჩვენო, შეგვიწყალენ ჩვენ.

დიდება შენდა, ღმერთო ჩვენო, დიდება შენდა.

მეუფეო ზეცათაო, ნუგეშინისმცემელო, სულო ჭეშმარიტებისაო, რომელი ყოველგან ხარ და ყოველსავე აღავსებ მადლითა შენითა, საუნჯეო კეთილთაო, მომნიჭებელო ცხოვრებისაო, მოვედ და დაემკვიდრე ჩვენს შორის და წმიდა მყვენ ჩვენ ყოვლისაგან ბიწისა და აცხოვნენ, სახიერო, სულნი ჩვენნი.

წმიდაო ღმერთო, წმიდაო ძლიერო, წმიდაო უკვდავო, შეგვიწყალენ ჩვენ (3-გზის).

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

ყოვლადწმიდაო სამებაო, შეგვიწყალენ ჩვენ, უფალო, გვიხსენ და გვილხინე ცოდავათა ჩვენთაგან,მეუფეო, შეგვინდევ უსჯულოებანი ჩვენნი, წმიდაო, მოიხილე და განჰკურნენ უძლურებანი ჩვენნი სახელისა შენისათვის.

უფალო შეგვიწყალენ (3-გზის).

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

მამაო ჩვენო, რომელი ხარ ცათა შინა, წმიდა იყავნ სახელი შენი, მოვედინ სუფევა შენი, იყავნ ნება შენი, ვითარცა ცათა შინა, ეგრეცა ქვეყანასა ზედა, პური ჩვენი არსობისა მომეც ჩვენ დღეს, და მომიტევენ ჩვენ თანანადებნი ჩვენნი, ვითარცა ჩვენ მივუტევებთ თანამდებთა მათ ჩვენთა და ნუ შემიყვანებ ჩვენ განსაცდელსა, არამედ მიხსენ ჩვენ ბოროტისაგან, ამინ.

ღვთისმშობელი ქალწულო, გიხაროდენ, მიმადლებულო მარიამ, უფალი შენთანა, კურთხეულ ხარ შენ დედათა შორის და კურთხეულ არს ნაყოფი მუცლისა შენისა, რამეთუ მაცხოვარი გვიშევ სულთა ჩვენთა.

სიტყვისა ღვთისა მსახურთა თანამოსაგრეო, და ანდრიას ქადაგებისა წარმართებაო, ქართველთა განმანათლებელო, და სულისა წმიდისა ქნარო დედაო ნინო, ევედრე ქრისტესა ღმერთსა შეწყალებად სულთა ჩვენთათვის.

ტყვეთა განმათავისუფლებელო, და გლახაკთა ხელის აღმპყრობელო, სნეულთა მკურნალო, და მეფეთა უძლეველო, წინამბრძოლო, ღვაწლით შემოსილო დიდო მოწამეო გიორგი, ევედრე ქრისტესა ღმერთსა შეწყალებად სულთა ჩვენთათვის.

კანონად სარწმუნოებისა, და ხატად სიმშვიდისა, და მოძღვრად მარხვისა გყო შენ ქრისტემან, სამწყსოსა შენისათჳს ჭეშმარიტებით, ამისთ სცა მოიგე სიმდაბლითა სიმაღლე და სიგლახაკითა სიმდიდრე, წმინდაო მღვდელთმთავარო ნიკოლაოს, ევედრე ქრისტესა ღმერთსა შეწყალებად სულთა ჩვენთათვის.

შემდგომ იტყვის: მიწყალენ ჩვენ, უფალო, შემიწყალენ ჩვენ, რამეთუ ყოვლისავე სიტყვის მიცემისაგან უღონო ვართ, გარნა ამას ვედრებასა შენ, მეუფისა სახიერისა, ცოდვილნი ესე შევსწირავთ, მიწყალენ ჩვენ, უფალო, შემიწყალენ ჩვენ.

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა.

პატიოსნისა წინასწარმეტყველისა შენისა მიერ, უფალო, ცაი ეკლესიად გამოაჩიინა, რათა კაცნი ანგელოზთა თანა ვიხარებდეთ, მისითა ვედრებითა, ქრისტე ღმერთო ჩვენო, სოფელსა მშვიდობა გარდამოუვლინე, და ცხოვრება ესე ჩემი მშვიდობით განაგე, რათა გიგალობდე შენ: ალილუია.

აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

აურაცხელ არიან სიმრავლენი ცოდვათა ჩვენთანი, წმიდაო ღვთისმშობელო, შენდა მოვლტვით, ქალწულო უბიწოო, და ვითხოვთ წყალობასა, მოხედენ წყლულებასა ზედა სულისა ჩემისასა, ევედრე ძეს შენსა და ღმერთსა ჩვენსა მოტევებად ურიცხვთა მათ ბრალთა ჩემთა, მხოლოო კურთხეულო.

ამის შემდეგ ერისკაცი ორმოცჯერ იტყვის უფალო შეგვიწყალენს.

შემდეგ დაიჩოქებს იმდენჯერ, რამდენჯერაც სული მოსთხოვს და შეეძლება და იტყვის წმიდისა და ცხოველსმყოფელი სამების ლოცვას:

ყოვლადწმიდაო სამებაო, ერთარსებაო, ერთღვთაებაო, შემოქმედო ყოვლისა სოფლისაო, შემწე მეყავ მე ჟამსა ამას, განახვენ გონებაი ჩემი გულისმისხყოფად, რათა გონიერად და გულსმოდგინედ ვიწყო აღსრულებად კეთილთა საქმეთა და აღმოვსთქვნე ღვთისმეტყველებანი ამის წიგნისანი, რომელიც სთქვენ სულითა შენითა წმიდითა პირითა დავითისითა, რომელ აწ მნებავს თქმად მე უღირსსა, რათა გონიერ ვიქმნა და ვსცნა ძლიერება შენი, ამისთვის შეგივრდები და გევედრები შენ, რათა მომიტევნე უსჯულოებანი ჩემნი, რამეთუ შენ მიერ ვითხოვ შეწევნასა, უფალო, განაბრძვნე გონებაი ჩემი და დაამატკიცე გული ჩემი შიშსა შენსა, რათა დაუცხრომელად გაქებდე და გიგალობდე ბაგითა ჩემითა და ვსცნა საიდუმლონი ესე სიტყვანი, და სიხარულით განვემზადო კეთილთა საქმეთა ზედა, და ვისწავლნე მცენბანი შენნი, და აღვასრულო ნება შენი და საქმითა კეთილითა განბრწყინვებული ღირს ვიქმნე წარდგომად სამსჯავროსა მას საშინელსა, აღდგომად წმიდათა რჩეულთა შენთათა, აწ, მეუფეო, მაკურთხე, რათა სულთ ვითქვნე გონებითა და გიგალობდე ენითა ჩემითა და ვსთქვა ესრეთ:

მოვედით, თაყვანის ვჰსცეთ მეუფესა ჩვენსა ღმერთსა;

მოვედით, თაყვანის-ვჰსცეთ და შეუვრდეთ ქრისტესა, მეუფესა ჩვენსა ღმერთსა;

მოვედით, თაყვანის ვჰსცეთ და შეუვრდეთ თვით ქრისტესა, მეუფესა და ღმერთსა ჩვენსა.

ამის შემდეგ მკითხველი მცირედ დადუმდება, გაირინდება და შინაგანად უმეტესად განეწყობა კითხვა- ლოცვისათვის, ხოლო იგრძნობს რა ღვთისგან კურთხევას, შემდგომ ამისა, დაიწყებს დავითნის კითხვას, არა აჩქარებით, არც ნელა და ზოზინით, არამედ საშუალოდ, მდაბლის ხმით, გარკვევით და თავადაც ყურს დაუგდებს სიტყვებს, მათს შინაარს.

დავითნს ვკითხულობთ სამი ძირითადი მიზეზით:

1. ვაქებთ ღმერთს და ვევედრებით მას, ვინანით ცოდვებს და ვმადლობთ მოწყალებისა გამო;

2. როცა საგანგებოდ ვინმეს საჯანმრთელოდ, ანუ კეთილწარმართებული ქრისტეანული ცხოვრება-მოღვაწეობისათვის ვლოცულობთ;

3. როცა მიცვალებულთა განსვენებისათვის ვლოცულობთ.

სამივე შემთხვევაში ასეთნაირად ვიწყებთ ლოცვას, ანუ კითხვას დავითნისას.

უკეთუ ვინმეს საჯანმრთელოდ ანუ განსვენებისათვის ვლოცულობთ, მაშინ დავითნში ჩავურთავთ დამატებით შესაბამის ლოცვებს.

დავითნის 150 ფსალმუნი 20 კანონად იყოფა, თითოეული კანონი კი სამ დიდებად, ანუ სამ ჯგუფად.

თითოეული დიდების დასასრულს ასე ვლოცულობთ:

წავიკითხეთ ფსალმუნები, შემდეგ ვამბობთ:

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო.

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო;

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო ჩვენო, დიდება შენდა!

უფალო შეგვიწყალენ, უფალო შეგვიწყალენ, უფალო შეგვიწყალენ.

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე ამინ.

ამის შემდეგ, განვაგრძობთ ფსალმუნთა ანუ შემდეგი დიდების კითხვას.

უკეთუ ვინმეს უშუალოდ ვახსენებთ კითხვისას საჯანმრთელოდ ანუ განსვენებისათვის, მაშინ მიღებულ ლოცვებს ჩავურთავთ ან ყოველი დიდების შემდეგ, ან კანონის დასასრულს დიდების შემდეგ, როგორც მკითხველს ენებება.

ეს ასე ხდება:

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო.

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო;

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო ჩვენო, დიდება შენდა!

უფალო შეგვიწყალენ, უფალო შეგვიწყალენ, უფალო შეგვიწყალენ.

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა,

აქ წავიკითხავთ საჭირო ლოცვას სახელდებით მოხსენებით იმათი, ვისთვისაც ვლოცულობთ, შემდეგ განვაგრძობთ:

აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე ამინ.

ამის შემდეგ, განვაგრძობთ ფსალმუნთა ანუ შემდეგი დიდების კითხვას.

უკეთუ ლოცვებს ჩავურთავთ კანონის დასასრულს, მაშინ ჩვეულებრივად დავასრულებთ დავითნის კანონს

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო.

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო;

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო ჩვენო, დიდება შენდა!

უფალო შეგვიწყალენ, უფალო შეგვიწყალენ, უფალო შეგვიწყალენ.

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე ამინ.

სულ ბოლოს წავიკითხავთ ლოცვას

* * * * *

ლოცვა მიცვალებულთათვის

მოიხსენე, უფალო, სულნი გარდაცვალებულთა მონათა და მხევალთა შენთანი, მშობელთა ჩემთანი და ყოველთა ტომ-მონათესავეთა ჩემთანი, სულიერთა და ხორციელთანი (აქ მოიხსენებთ სახელებით მათ, ვისთვისაც ლოცულობთ), და სასოებით მკვდრეთით აღდგომისა და საუკუნოისა ცხოვრებასა ზედა გარდაცვალებულთა მამათა, ძმათა, დედათა და დათა, მიუტევენ მათ ყოველივე შეცოდებანი მათნი და მიეც მათ საუკუნო ხსენება.

ანუ ესე: წმიდათა თანა განუსვენე, ქრისტე ღმერთო, სულთა მონათა და მხევალთა შენთასა (აქ მოიხსენეთ სახელები), სადა იგი არა არს ჭირი, მწუხარება, არა ურვა, არცა სულთქმა, არამედ სიხარული და ცხორება იგი დაუსრულებელი.

ლოცვა ცოცხალთათვის

აცხოვნე, უფალო და შეიწყალენ მშობელნი ჩემნი, ძმანი და ყოველნი ნათესავნი ჩემნი, სულიერნი და ხორციელნი (მოიხსენე სახელები), და ყოველნი მახლობელნი და მეგობარნი ჩემნი და მიანიჭე მათ მშვიდობა შენი და აღავსენ იგინი ყოვლითა კეთილითა.

უკეთუ სასულიერო პირთათვის ევედრებოდეთ, იტყვით:

აცხოვნე, უფალო და შეიწყალე უწმიდესი და უნეტარესი, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს- პატრიარქი, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი, დიდი მეუფე, მამაი ჩვენი ილია, ყოვლადსამღვდელონი მღვდელმთავარნი, პატიოსანნი მღვდელნი და დიაკონნი (აქა თითოეული ხარისხის ხსენებისას ჩაურთავთ მათ სახელებს) და ყოველნივე ზიარნი ეკლესიისანი, რომელნი დაადგინენ მწყსად სიტყვიერთა ცხოვართა შენთა ზედა და ლოცვითა მათითა მეცა, ცოდვილი შემიწყალე და მაცხოვნე.

დავითნის წაკითხვა-ლოცვა შეიძლება სრულიად წლის განმავლობაში, დღე-ღამის ნებისმიერ დროს, სახლში, ეკლესიაში და სხვა.

გამონაკლისია ბრწყინვალე შვიდეული, ანუ აღდგომიდან პირველი კვირა.

იმ დღეებში დავითნის კითხვა დაიყენება. შეიძლება მხოლოდ მიცვალებულთათვის ლოცვა და მაშინაც სააღდგომო ცვლილებით ანუ შემდეგნაირად:

ვიტყვით ლოცვითა წმიდათა მამათა ჩვენთათა უფალო იესო ქრისტე ღმერთო ჩვენო შეგვიწყალენ ჩვენ! ამინ!

შემდეგ სამჯერ ვიგალობებთ: ქრისტე აღსდგა მკვდრეთით, სიკვდილითა სიკვდილისა დამთრგუნველი და საფლავებისა შინათა ცხოვრების მიმნიჭებელი!

აღარ ვიტყვით დასაწყის ლოცვებს “მეუფეო ზეცათაოს” და მის შემდგომს, “მამაო ჩვენოს” ჩათვლით.

დავითნის კითხვის დასასრულს ვიგალობებთ კვლავ სამჯერ: ქრისტე აღსდგა მკვდრეთით, სიკვდილითა სიკვდილისა დამთრგუნველი და საფლავებისა შინათა ცხოვრების მიმნიჭებელი!

როცა დავითნს ვკითხულობთ საჯანმრთელოდ ანუ ზოგადად, მაშინ კითხვას ვიწყებთ პირველი კანონიდანვე, პირველი ფსალმუნით -“ნეტარ არს კაცი…”

უკეთუ მიცვალებულთათვის ვკითხულობდეთ, ქართულ ეკლესიაში ძველთაგანვე მიღებულია, რომ კითხვა დავიწყოთ მე-17 კანონიდან -“ნეტარ არიან უბიწონი”, რომლის დამთავრების შემდეგ კითხვას განვაგრძობთ უკვე პირველი კანონიდან და ასე დავასრულებთ დავითნს.

ყველა შემთხვევაში შეიძლება დავითნის ერთდროულად, მთლიანად წაკითხვა შეუსვენებლივ, ანდა დღეში ერთი ან რამოდენიმე კანონისა, ჟამგამოშვებით.

ასეთ შემთხვევაში, როცა დავითნის კითხვას ხელახლა ვიწყებთ, თითოეული წაკითხვის წინ ზემოთ აღნიშნულ მოსამზადებელ ლოცვებს ვკითხულობთ, რომლის შემდეგ კითხვას განვაგრძობთ იმ ადგილიდან, რა ადგილზეც შევწყვიტეთ კითხვა.

უკეთუ დავითნს ერთ ადგილზე ჯგუფურად, ანუ შენაცვლებით კითხულობდნენ, მაშინ დამწყები მკითხველი ილოცავს მოსამზადებელ ლოცვებს, სხვები გულისყურით მოისმენენ და თანაილოცვენ, შემდეგ ერთი წაიკითხავს დავითნის ერთ კანონს, მეორე წაიკითხავს შემდგომს და ასე შემდეგ, ე.ი. ასეთ დროს თითოეული განმაგრძელებელი კითხვისაი პირდაპირ განაგრძობს კითხვას, საგანგებოდ, ხელახალი სალოცავად მომზადების გარეშე.

ძველად მიღებული იყო და ახლაც შეიძლება, რომ ერისკაცებმა დავითნი წაიკითხონ მიცვალებულთან ახლოს, მის დაკრძალვამდე და მთლიანად ორმოცი დღის განმავლობაში.

ასეთ დროს დავითნს აკითხვინებენ პატიოსანი ცხოვრებით გამორჩეულ ერისკაცთ.

მიცვალებულს ორმოცი დღის განმავლობაში მოიხსენებენ ხოლმე როგორც ახლადმიცვალებულს, ორმოცის შემდეგ კი მარტო სახელით.

მიცვალებულებს ვახსენებთ მათი სასულიერო ხარისხით ან წოდებით, მაგალითად: კათოლიკოს- პატრიარქი ეფრემი, არქიმანდრიტი ევარგი, დეკანოზი ბიქტორი, მღვდელი თომა, პროტოდიაკონი ამბროსი, იეროდიაკონი ნიკოლოზი, კერძო დიაკონი მიხეილი, ბერი ისაია, მონაზონი სალომე და სხვა.

ერისკაცებს მხოლოდ ვახსენებთ: მონა ღვთისა ნიკოლოზი, მხევალი ღვთისა მარიამი და სხვა.

ბავშვებს შვიდი წლის ასაკამდე ვახსენებთ: ჩვილი ნესტანი და სხვა.

ზოგი ლოცვის დროს ახსენებს ხოლმე-მხედარიო, წყალში დამხრჩვალიო და სხვა, მაგრამ მიცვალებულთა ასეთნაირად მოხსენება მართლმადიდებელ ეკლესიაში მიღებული არ არის.

აქ აღნიშნული წესით დავითნს კითხულობენ ერისკაცნი, მაგრამ ასევეა მიღებული წესი სასულიერო პირთათვისაც, ბერ-მონაზონთათვისაც, მორჩილთათვისა და განდეგილთათვისაც, უკეთუ ვინმე მათგანი ინებებს დავითნის თვისად კითხვას.

შემდეგ გადავა პირდაპირ კანონზე. ზოგიერთი ფსალმუნი თავდება „დიდებით“, აქ მლოცველი ამბობს:

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

ალილუია, ალილუია, ალილუია, დიდება შენდა ღმერთო (3-ჯერ).

უფალო შეგვიწყალენ (3-ჯერ).

დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა.

უფალო, ყოვლისა მპყრობელო, მეუფეო ძალთაო, მოიხსენე სასუფეველსა შენსა, აცხოვნე, აკურთხე და მართლმადიდებლურ ეკლესიაში გააერთიანე ღვთივდაცული ერი ჩვენი და სრულიად საქართველო, სულით თვისით აღამაღლენ, განაძლიერენ, განამტკიცენ, განამრავლენ, აღავსენ იგი ყოვლითა კეთილითა, შეზღუდე გარემპყრობელობანი მათნი, დაუმორჩილენ ქვეშე ფერხთა მათთა ყოველნი მტერნი და მბრძოლნი მათნი, რათა დაწყნარებული ცხოვრება გვქონდეს, მართლითა სარწმუნოებითა და კეთილმსახურებითა ვცხოვრობდეთ (მეტანია).

აცხოვნე უფალო და შეიწყალენ დიდი მეუფე ჩვენი, უწმიდესი და უნეტარესი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი მამაჲ ჩვენი ილია, წმიდანი მსოფლიოს მართლმადიდებელნი პატრიარქნი, ყოვლადსამღვდელონი მიტროპოლიტნი, მთავარეპისკოპოსნი და ეპისკოპოსნი, პატიოსანნი მღვდელნი, ქრისტეს მიერ დიაკონნი და ყოველნი სამონაზვნო წესნი ზიარნი ეკლესიისანი, რომელნი დაადგინენ მწყსად სიტყვიერთა ცხოვართა შენთა ზედა და ლოცვითა მათითა მეცა ცოდვილი შემიწყალე და მაცხოვნე (მეტანია).

აცხოვნე უფალო და შეიწყალენ მონანი და მხევალნი შენნი: (სახელები).

განუსვენე ქრისტე ღმერთო, სულთა გარდაცვალებულთა მონათა და მხევალთა შენთა: (სახელები). განუსვენე მათ, სადა იგი მიხედავს ნათელი პირისა შენისა, სადა იგი არ არს ჭირი, მწუხარება, არა ურვა, არცა სულთქმა, არამედ სიხარული და ცხოვრება იგი დაუსრულებელი და მიუტევე მათ ყოველი შეცოდებანი მათნი და მიეც მათ საუკუნო ხსენება (მეტანია).

აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.