• † დიონისე ალექსანდრიელი


• † ნეტარი დიონისე ალექსანდრიელი მთავარეპისკოპოსის კანონიკური ეპისტოლე


• † Св. Дионисий, еп. Александрийский

† დიონისე ალექსანდრიელი

† ნეტარი დიონისე ალექსანდრიელი მთავარეპისკოპოსის კანონიკური ეპისტოლე

დიონისიოს ვასილიდი ეპისკოპოსს

ჩემ საყვარელ ძეს და ღმრთივმშვენიერ თანამწირველ ძმას უფლისა მიერ გიხაროდეს!

უერთგულესო და უგანათლებულესო შვილო ჩემო, შენ ხომ მომწერე მე და მკითხე, თუ რომელ საათზე უნდა გაიხსნას მარხვა აღდგომის დღესასწაულის წინ. შენ იმეორებ ზოგიერთი ზმის ნათქვამს, რომ მამლის ყივილის დროს უნდა გააკეთო ეს, ზოგიერთები კი მწუხრის დროს ამბობენ. რომში მყოფი ძმებიც თვლიან, რომ ეს უნდა მოხდეს მამლის ყივილის დროს. აქ მყოფთა შესახებ კი შენ ამბობ, რომ ისინი ადრე წყვეტენ მარხვას. შენ დროის ზუსტ განსაზღვრას ეძიებ და სრულიად გამოზომილ საათს, რაც ძნელიც არის და არცთუ უხიფათო. ჩვენი უფლის აღდგომის დროის შემდგომ საჭიროა დღესასწაულობისა და სიხარულის დაწყება. ხოლო მანამდე სულები მარხვით რომ უნდა დაიმდაბლონ ადამიანებმა, ეს ერთხმად არის აღიარებული ყველას მიერ. შენ ჩემთვის შეუცდომლად მოგიწერია და დაწვრილებით დაგიმტკიცებია წმინდა სახარებების ცოდნით, რომ მათში არაფერი აღმოჩნდა უფლის აღდგომის ზუსტი დროის შესახებ, რადგანაც მახარებლებმა სხვადასხვანაირად აღწერეს და სხვადასხვა დრო აღნიშნეს მენელსაცხებლე დედათა მისვლა საფლავთან, და თქვეს, რომ ყველა მისულმა უფალი უკვე აღმდგარი ნახა: ”მწუხრი შაბათისა”, როგორც თქვა მათემ (28,1) და ”კვირის პირველ დღეს გარიჟრაჟზე, ჯერ ისევ ბნელოდა” (იოანე 20,1), როგორც იოანე წერს, და ”კვირის პირველ დღესვე, გარიჟრაჟს ადრიანად” (ლუკა 24,1), როგორც ამბობს ლუკა, და ”ადრე განთიადის ჟამს, მზის ამოსვლასთან ერთად” (მარკ. 16,2), როგორც მარკოზი ამბობს. თუ როდის აღდგა, ეს ნათლად არავის უჩვენებია. შაბათის მწუხრზე, რომელიც ერთშაბათად თენდებოდა, მზის ამოსვლამდე (ერთ) შაბათისა საფლავთან მისულებმა რომ ვეღარ იპოვეს უფალი მასში, ეს აღიარებულია. მახარებელთა შორის ვერც ორხმაობას ვხედავთ, ვერც ერთმანეთის საწინააღმდეგო აზრს. ძუნწ ნათქვამად კი შეიძლება ვინმემ მიიჩნიოს ეს საძიებელი საკითხი. ერთხმად ამბობენ ყველანი, რომ იმ ღამეს აღმოხდა საფლავიდან სოფლის სინათლე, ჩვენი ქრისტე ღმერთი. სხვადასხვას ამბობენ ისინი საათის შესახებ. ჩვენ გულისხმიერად და სარწმუნოდ, გულმოდგინედ განვმარტოთ და შევათანხმოთ მათი ნათქვამი. მათეს მიერ ნათქვამია: ”ხოლო მწუხრი შაბათისა, რომელიც თენდებოდა ერთბაშად, მოვიდნენ მარიამ მაგდალინელი და სხვა მარიამ საფლავის სანახავად. და აი, დიდი მიწისძვრა იყო, რადგან უფლის ანგელოზი გადმოვიდა ზეციდან, მოვიდა, გადააგორა ლოდი და დაჯდა ზედ. მისი შესახედაობა ელვასავით იყო, და მისი სამოსელი - თოვლივით სპეტაკი. მისი შიშით მცველები შეძრწუნდნენ და მკვდრებივით გახდნენ, ანგელოზმა კი მიმართა დედაკაცებს და უთხრა: ”ნუ გეშინიათ, ვინაიდან ვიცი, რომ ჯვარცმულ იესუს ეძიებთ, აქ არ არის; იგი აღდგა, როგორც თქვა” (მათე 28, 1-6). ზოგიერთებს ჰგონიათ, რომ ეს მწუხრი სიტყვის ზოგადი მნიშვნელობით ნიშნავს შაბათის მიმწუხრს. ხოლო ვისაც სმენია უბრძნესი კაცების გამოკვლეული, ისინი ამბობენ არა ამას, არამედ გვიან ღამეს. და რომ მწუხრის ეს სახელი წარმოაჩენსო გვიანი და გრძელი დროის გასვლას, და რომ ღამეს ამბობს და არა მიმწუხრს, ეს ცხადია იმ სიტყვიდან, როდესაც ამბობს: ”რომელიც თენდებოდა ერთშაბათად”.

მოვიდნენ არა ნელსაცხებელთა მოსატანად, როგორც სხვები ამბობენ, არამედ საფლავის სანხავად. ნახეს ის მიწისძვრა და ანგელოზი, ლოდზე მჯდომარე, და მოისმინეს მისგან: ”არ არის აქ, აღდგა”.

ასევე, იოანე ამბობს: ერთშაბათს, გარიჟრაჟზე, ჯერ ისევ ბნელოდა, მოვიდა მარიამ მაგდალინელი საფლავთან და ნახა ლოდი, საფლავიდან გადაგორებული” (იოანე 20,1). ამრიგად, იოანე მახარებლის მიხედვით, სანამ ჯერ კიდევ სიბნელე იყო, მაგრამ ახლოს იყო გათენება, მაშინ მოვიდა მარიამი საფლავთან.

ლუკა ამბობს: ”და შაბათს მცნების თანახმად მოისვენეს, ხოლო ერთშაბათს გარიჟრაჟზე, დილაადრიან საფლავთან მოვიდნენ და მოიტანეს მომზადებული სურნელები და ნახეს ლოდი საფლავიდან გადაგორებული” (23,56-24,1).  დილაადრიანი გარიჟრაჟი ნიშნავს გათენების წინ საცისკრო ჰაერის აღმონათებას შვიდეულის პირველი დღისას. იმიტომ, რომ გავიდა შაბათი მის ღამესთან ერთად და სხვა დღის დაწყებასთან ერთდ მოვიდნენ ქალები სურნელ-ნელსაცხებელით, საიდანაც ცხადია, რომ უფალი აღმდგარი იყო ამაზე ბევრად ადრე.

ამას მისდევს მარკოზიც და ამბობს, რომ ”იყიდეს სურნელები, რათა მოსულიყვნენ და ეცხოთ მისთვის. და ერთშაბათის ადრე ცისკარს მოვიდნენ საფლავთან, მზის ამოსვლის დროს” (მარკ. 16,1-2). ამან თქვა ”ადრე ცისკრობა”, ეს იგივეა, რაც ”ცისკრად დილაადრიან”, და ზედ დაურთო ”მზის ამოსვლის დროს”, რადგანაც მათი ადრე ადგომა და მგზავრობა, ცხადია, დილაადრიან ცისკარზე და ძალიან ადრე ცისკარზე დაიწყო. ხოლო სვლითა და საფლავთან ყოფნით გაგრძელდა მათი დრო მზის ამოსვლამდე და სწორედ მაშინ უთხრა მათ სპეტაკოსანმა ჭაბუკმა: ”აღდგა, არ არის აქ” (მარკ. 16,6).

კანონი 1

ეს საკითხი თხოულობს ზუსტ გადაწყვეტას, თუ რომელ საათზე, ან რომელი საათის ნახევარზე, ან რომელი საათის თხუთმეტ წუთზე უნდა დავიწყოთ ჩვენი უფლის მკვდრეთით აღდგომის სიხარული. იმათ, ვინც მარხვას გახსნის დილაადრიან და შუაღამეზე ადრე, როგორც სულმოკლეებს და თავშეუკავებლებს, დამნაშავედ ვთვლით მარხვის ადრე შეწყვეტის გამო, ვინაიდან ბრძენი კაცი ამბობს, რომ მცირე ცხოვრებაში ცოტას არ ნიშნავს. ხოლო იმათ, ვინც უფრო მომთმენია, თავდაჭერილი, და თავს შეიკავებს ღამის მეოთხე სახმილავამდე, ე.ი. დილამდე, იმ დრომდე, როდესაც ნავით მიმავალ მოწაფეებს ზღვაზე სვლით გამოუჩნდა ჩვენი მაცხოვარი, შევიწყნარებთ, როგორც მხნეებს და შრომისმოყვარეებს. იმათ კი, ვინც ამ ორ დროს შორის თავისი სურვილის ან შესაძლებლობის მიხედვით განისვენა მარხვისაგან და ნუგეშინისცემულ იქნა, ძალიან არ ვადანაშაულებთ, ვინაიდან მარხვის ექვს დღესაც ყველა თანასწორად და ერთგვარად ვერ გაატარებს. არამედ ზოგნი საზრდოს გარეშე ატარებენ მათ, ზოგნი მარხულობენ მხოლოდ ორ დღეს, ზოგნი - სამსა და ზოგნი - ოთხს, ხოლო ზოგნი - არც ერთს. და პირის ხსნის სიადრე და სისწრაფე შესანდობელია მათთვის, ვინც სრულიად საზრდოს გარეშე გაატარა ეს დღეები და ძალზე დაუძლურებულია. ხოლო ზოგიერთნი არათუ სრულიად საზრდოს გარეშე გადაივლიან ამ დღეებს, არამედ ილხენენ პირველ ოთხ დღეს და ამის შემდგომ, მოიწევა რა დასასრულის ორი დღე, ცხადია, პარასკევი და შაბათი, მხოლოდ ამ ორ დღეს ატარებენ უზმად და ამით დიდი და ბრწყინვალე რამის მოქმედი ჰგონიათ თავი. არა მგონია, მათი ღვაწლი გაუტოლდეს იმათ ღვაწლს, ვინც უმრავლეს დღეებში იღვაწეს შრომით. ეს დავწერე ისე, როგორც მგონია, იმისათვის, რათა რჩევა მივცე ყველს, ვინც ეძიებს ამ საკითხის გარკვევას.

კანონი 2

ხოლო დედობრივი წესით სისხლმდინარე დედებს აქვთ თუ არა ღმრთის სახლში შესვლის ნება, როდესაც ამ მდგომარეობაში არიან, ამის კითხვაც კი ზედმეტი მგონია. რადგანაც ვერ დავიჯერებ, თუმ თუ ღმრთისმოსავნი და მორწმუნენი არიან, როგორ უნდა გაბედონ ბუნებრივ ვნებაში ყოფნის დროს წმინდა ტრაპეზთან მისვლა, ან ქრისტეს ხორცისა და სისხლის შეხება. რადგან თორმეტი წლის განმავლობაში სისხლმდინარე დედაკაცმა თავის განსაკურნებლად მიიზიდა არა მაცხოვარი, არამედ მხოლოდ მისი სამოსლის კალთა. ხოლო ვინც არ უნდა იყოს, და რა ვნებითაც არ უნდა იყოს შეპყობილი, მისთვის ლოცვა, მეუფის ხსენება და მისგან დახმარების თხოვნა არასოდეს არ არის აკრძალული. სიწმინდეთა შეხებისა და წმინდათა წმინდაში შესვლის უფლება კი არა აქვს არავის, თუ სულით და ხორცით მთლიანად წმინდა არ იქნება.

კანონი 3

ქორწინებულები თვითონ უნდა კმაროდენ თავისი თავის მსაჯულად, რადგანაც მათ სმენიათ პავლესგან, რომელსაც დაუწერია: ”რამდენიმე ხნით, ერთმანეთთან შეთანხმებით მათ უნდა შეიკავონ თავი ერთმანეთისაგან, რათა მოიცალონ ლოცვისათვის და შემდეგ ისევ ერთად იყვნენ” (I კორ. 7,5).

კანონი 4

ვისაც შეემთხვევა ღამის უნებლიე თესლის დინება, ისნიც თავისსავე სინდისის სამსჯავროს უნდა წარუდგნენ და თვითონ უნდა განიხილონ, განიკითხავენ თუ არა თავის თავს ამისთვის. როგორც საჭმლის შესახებ ამხილებს განმკითხველი გონება, მოციქული და ამბობს: ”თუ ჭამს - დაისჯება” (რომ. 14,23), ასევე ამ შემთხვევაშიც ყველას, ვინც მიმართავს ღმერთს, უნდა ჰქონდეს კეთილი სინდისი და გამბედაობა თავისი განსჯისამებრ.

შენ ამას გვეკითხები ჩვენ, საყვარელო, ჩვენი პატივისცემის გამო და არა როგორც უმეცარი, რათა ერთი აზრისა და ერთსულოვნებისკენ წარგვმართო, როგორც ვართ კიდევაც ჭეშმარიტებით. ხოლო მე გწერ ამას არა როგორც მოძღვარი, არამედ ისე, როგორც შეგვეფერება ჩვენ ერთმანეთთან სრულიად მარტივი საუბარი: ჩვენ ორივეს ნაფიქრი ჩემს ნათქვამში გავაერთიანე. შენც, ყოვლად გულისხმიერო ჩემო ძეო, განიხილე ეს და მომწერე, თუ სურვილის ღირსად მიიჩნიო, რაც შენი სულისთვის მოსაწონი იქნება.

ჯანმრთელად იყავი, ჩემო საყვარელო ძეო, უფლის მშვიდობით მსახური და ჩემთვის მლოცველი